حسابداری لیزینگ چگونه است؟
شرکت‌های لیزینگ با توجه به نوع فعالیتی که انجام می‌دهند علاوه بر گزارش‌های معمول حسابداری به اطلاعات مهم دیگری نیاز دارند که به وسیله حسابداری لیزینگ جمع آوری می‌شود. در واقع حسابداری لیزینگ فرایندی است که طی آن یک سازمان تأثیرات مالی فعالیت‌های لیزینگ خود را در محاسبات و گزارش‌های حسابداری خود ثبت می‌کند. حسابداری لیزینگ در برگیرنده تمام اطلاعات مالی مربوط به قرارداد مالی بین موجر و مستأجر از قبیل اجاره بها، سود و زیان، استهلاک دارایی و… است. این نوع حسابداری کمک زیادی به اشخاص و شرکت‌هایی که در زمینه لیزینگ فعالیت دارند می‌کند. از ابتدای عقد قرارداد لیزینگ تا پایان قرارداد، تمام اطلاعات مالی مربوط به قرارداد، تأثیر مالی قرارداد بر شرکت و سایر اطلاعات مهم دیگر به وسیله حسابداری لیزینگ جمع آوری، طبقه بندی و تحلیل شده و در نهایت در نرم‌افزار حسابداری و دفاتر مربوطه ثبت می‌شود. همچنین حسابداری لیزینگ با بررسی میزان خسارت وارد شده به دارایی و استهلاک آن، میزان سود یا زیان شرکت را از این معامله محاسبه می‌کند
انواع لیزینگ در حسابداری شرکت ها
با توجه به نوع قراردادهایی که در حسابداری لیزینگ شرکت‌ها به منظور اجاره، خرید یا فروش دارایی‌ها و تجهیزات وجود دارد و همچنین به دلیل تفاوت در روش‌ها و تنوع در نحوه اجرای قراردادها، انواع مختلفی از لیزینگ به وجود آمده است.
لیزینگ عملیاتی
لیزینگ عملیاتی ساده‌ترین روش لیزینگ در حسابداری شرکت‌ها است. در این روش موجر مورد دارایی را بعد از پایان مدت قرار داد پس می‌گیرد. همچنین اجاره کننده، دارایی و تجهیزات را تنها به دلیل استفاده از آن اجاره می‌کند و هدفی از اینکه که در آینده مالک آن شود را ندارد. در لیزینگ عملیاتی مدت زمان قرارداد کوتاه‌تر از عمر مفید دارایی است و این امکان وجود دارد که دارایی به دفعات به اشخاص مختلف اجاره داده شود. در پایان قرارداد، اجاره کننده می‌تواند قرارداد را تمدید یا فسخ کند. در لیزینگ عملیاتی هزینه‌های نگهداری، تعمیر، بیمه و… توسط اجاره دهنده پرداخت خواهد شد که قسمتی از آن می‌تواند در اجاره بها گنجانده شود. به طور کلی لیزینگ عملیاتی توسط شرکت‌هایی به کار می‌رود که در زمینه معامله گروه خاصی از دارایی‌ها تخصص پیدا کرده باشند. بر اساس حسابداری لیزینگ، مورد اجاره در ترازنامه شرکت اجاره دهنده، به صورت دارایی باقی می‌ماند. همچنیناجاره‌هایدریافتشده
به عنوان درآمد ثبت می‌شود.
لیزینگ سرمایه ای ( مالی)
در لیزینگ سرمایه‌ای شرط اجاره دهنده دارایی به اجاره کننده حق استفاده از منافع دارایی را می‌دهد و در پایان قرار دارد مالکیت آن را طبق قرارداد مشخص شده به او واگذار می‌کند. در لیزینگ سرمایه‌ای مدت زمان قرارداد در برگیرنده مدت زمان زیادی از عمر مفید دارایی است. همچنین قراردادی که در لیزینگ سرمایه‌ای منعقد می‌شود غیر قابل فسخ است و حتی در صورتی که اجاره کننده در خلال قرار داد از دارایی استفاده نکند می‌بایست اجاره بها آن را بپردازد
در لیزینگ سرمایه‌ای هزینه‌های نگهداری، تعمیر، بیمه و… توسط اجاره کننده پرداخت می‌شود. در واقع این نوع لیزینگ ماهیت فروش دارد و طبق اصول و قوانین حسابداری لیزینگ اجاره کننده، اجاره‌های دریافتی را در ترازنامه خود ثبت می‌کند و اجاره کننده، دارایی مربوط را به عنوان دارایی و بدهی ثبت می‌کند. لیزینگ سرمایه‌ای یکی از پیشرفته‌ترین و پرکاربردترین نوع لیزینگ در جهان می‌باشد که به شیوه‌های مختلف در سازمان‌ها و شرکت‌های بزرگ استفاده می‌شود.
به طور کلی لیزینگ سرمایه‌ای به انواع مختلفی تقسیم می‌شود که برخی از مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:
لیزینگ اجاره اعتباری:
لیزینگ عملیاتی برای تامین مالی تجهیزات واجد تغییرات تکنولوژیکی سریع، خودروهای تجاری با عمر مفید کوتاه، تجهیزات کارخانه ای، ماشین آلات معادن و وسایل حمل و نقل هوایی بطور گسترده به کار گرفته می شود
در این نوع لیزینگ، بین شرکت لیزینگی و شرکت تولید کننده قراردادی بسته می‌شود که طبق آن تولید کننده بخش از کالاهای تولیدی خود را به شرکت لیزینگی واگذار می‌کند تا از این طریق میزان فروش خو را افزایش دهد. از طرفی شرکت لیزینگی هم کالاهای تولیدی را بر اساس قرار دادهایی مشخص به متقاضیان واگذار می‌کند
لیزینگ اهرمی:
از لیزینگ اهرمی به منظور اجاره کالاهای بسیار گران مانند کشتی، هواپیما، تأسیسات نفتی و.. استفاده می‌شود. در این روش شرکت لیزینگی منابع مالی مورد نیاز برای لیزینگ اهرمی را از طریق تسهیلات بانکی تأمین می‌کند و از سویی دیگر با استفاده از این منابع اقلام مورد تقاضا را در چارچوب قراردادهای ویژه به متقاضیان واگذار می‌کند
لیزینگ خرید و اجاره مجدد:
در این روش متقاضی به منظور تأمین نقدینگی، ماشین آلات و تـجهیزات خـود را به شـرکت لـیزینگ مـی‌فروشد و مجدد همان تجهیزات را در قالب قرارداد لیزینگ، اجاره می‌کند. بر همین اساس ضمن تأمین نقدینگی، در پایان قرار داد مالکیت تجهیزات دوباره به متقاضی تعلق خواهد یافت